Σχέδιο Μικροδιδασκαλίας: Ο Ιουστινιανός και η εποχή του μέσα από την Τέχνη και τις ΤΠΕ

Σχέδιο Μικροδιδασκαλίας

Παντελή Κομνηνού ΠΕ02

Θέμα: Ο Ιουστινιανός και η εποχή του μέσα από την Τέχνη και τις ΤΠΕ

Σκοπός:

Η κατανόηση των ειδικών συνθηκών και του ιστορικού πλαισίου που γέννησαν την οικουμενικότητα και το «θαύμα» της Αγίας Σοφίας Κων/πόλεως.

Στόχοι:

Ø Να ασκηθούν οι μαθητές στη ομαδοσυνεργατική μέθοδο (δεξιότητα και στάση)

Ø Να αναγνωρίσουν, συλλέξουν, παρατηρήσουν, ταξινομήσουν/οργανώσουν δεδομένα χρήσιμα για την καλλιτεχνική τους δημιουργία (υλικά, φωτογραφικό υλικό, κ.ά.) με βάση τις ιδιότητές τους, μέσα από πρωτογενείς πηγές (λήψη φωτογραφιών, περιοδικά, αφίσες κλπ.) (δεξιότητα)

Ø Να κατανοήσουν τη σημασία της σύνδεσης της λαϊκής παράδοσης και του ιστορικού γεγονότος (γνώση)

Ø Να κατανοήσουν την επίδραση που άσκησε ο χριστιανισμός στην τέχνη. Τα πρότυπα εξέλιξης της αρχιτεκτονικής κατά την εποχή του Ιουστινιανού (γνώση)

Χρόνος υλοποίησης:

15 λεπτά της ώρας

Διαδικασία Α΄ Φάση

Αφόρμηση

Έχει προηγηθεί παρουσίαση των βασικότερων αξόνων της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής του Ιουστινιανού, προκειμένου οι μαθητές αφενός να εξοικειωθούν με την ιστορική αυτή περίοδο κι αφετέρου να εντάξουν ευκολότερα τις εργασίες τους στο κατάλληλο ιστορικό πλαίσιο.

Ο εκπαιδευτικός θέλοντας να ανακαλέσει την ιστορική μνήμη των μαθητών του απευθύνει σ’ αυτούς μερικά ερωτήματα: «Ποιο ήταν το κυρίαρχο πολιτικό δόγμα του Ιουστινιανού;» ή «Ποιος θα μας θυμίσει φιλόδοξο οικοδομικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού;» (2 λεπτά)

Ο εκπαιδευτικός ολοκληρώνει την αφόρμηση αναφέροντας πως θα εξετάσουν ίσως το πιο φιλόδοξο σχέδιο του οικοδομικού προγράμματος του Ιουστινιανού, την οικοδόμηση της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. (2 λεπτά)

Β΄φάση

Εργασία σε ομάδες

Ο διδάσκων χωρίζει τους μαθητές σε τέσσερις ομάδες.

Δίνει, επίσης, τις σχετικές οδηγίες. Για παράδειγμα: «Σχηματίστε τις ομάδες σας έτσι όπως κάθεστε ανά πέντε. Κάθε ομάδα θα επικεντρωθεί σε μία εργασία. Θα πρέπει να δουλέψετε ομαδικά, σύμφωνα με τις οδηγίες που περιέχει το φύλλο εργασίας και αυτά που σας ζητά. Έχετε 5 λεπτά για να ολοκληρώσετε τη δραστηριότητα και 2 λεπτά για να παρουσιάσετε το αποτέλεσμα της συζήτησής σας στην ολομέλεια.» Στη συνέχεια μοιράζει τα φύλλα εργασίας (1 λεπτό)

Φύλλα εργασίας

1^η Ομάδα

ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Αποστολή σας είναι, αφού εργαστείτε με προσοχή στα θέμα των φύλλων εργασίας, να συζητήσετε και να απαντήσετε σε ό,τι σας ζητείται. Στη συνέχεια επιλέξτε κάποιον από την ομάδα σας που θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα της συζήτησής σας στην ολομέλεια. Έχετε 5 λεπτά για να συζητήσετε και να ετοιμάσετε τις απαντήσεις σας και 2 λεπτά για την παρουσίαση.

Αναζητήστε στο διαδίκτυο εικόνες για τα ψηφιδωτά της εποχής του Ιουστινιανού στις ιστοσελίδες el.wikipedia.org, όπου στη μηχανή αναζήτησης πληκρολογήστε «Ψηφιδωτά Ιουστινιανού».

Κατόπιν απαντήστε στο ερώτημα: Τα ψηφιδωτά της εποχής του Ιουστινιανού τεκμηριώνουν την οικουμενικότητα του σχεδίου του;

2^η Ομάδα

ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Αποστολή σας είναι, αφού εργαστείτε με προσοχή στα θέμα των φύλλων εργασίας, να συζητήσετε και να απαντήσετε σε ό,τι σας ζητείται. Στη συνέχεια επιλέξτε κάποιον από την ομάδα σας που θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα της συζήτησής σας στην ολομέλεια. Έχετε 5 λεπτά για να συζητήσετε και να ετοιμάσετε τις απαντήσεις σας και 2 λεπτά για την παρουσίαση.

Αναζητήστε εικόνες από τις εκκλησίες της εποχής του Ιουστινιανού στους παραπάνω συνδέσμους, σχέδια ή κατόψεις τους http://www.fhw.gr/chronos/08/gr/pl/index.html και el.wikipedia.org (στο πεδίο αναζήτησης βάλτε «βυζαντινή τέχνη»).

Κατόπιν απαντήστε στο ερώτημα:

Είναι το οικοδομικό πρόγραμμα σύμφωνο με το οικουμενικό έργο του Ιουστινιανού;

3^η Ομάδα

ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Αποστολή σας είναι, αφού εργαστείτε με προσοχή στα θέμα των φύλλων εργασίας, να συζητήσετε και να απαντήσετε σε ό,τι σας ζητείται. Στη συνέχεια επιλέξτε κάποιον από την ομάδα σας που θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα της συζήτησής σας στην ολομέλεια. Έχετε 5 λεπτά για να συζητήσετε και να ετοιμάσετε τις απαντήσεις σας και 2 λεπτά για την παρουσίαση.

Κατόπιν ερευνώντας το σύνδεσμο http://pyles.tv/synendefxeis-kai-afieromata/Mythoi-kai-paradoseis-gia-tin-Agia-Sofia.aspx καταγράφετε μύθους και θρύλους για την Αγία Σοφία

Κατόπιν απαντήστε στο ερώτημα:

Πώς οι μύθοι και οι παραδόσεις ενισχύουν την άποψη πως η Αγία Σοφία είναι ένα μοναδικό μοναδικό μνημείο της Χριστιανοσύνης;

4^η Ομάδα

ΑΠΟΣΤΟΛΗ: Αποστολή σας είναι, αφού εργαστείτε με προσοχή στα θέμα των φύλλων εργασίας, να συζητήσετε και να απαντήσετε σε ό,τι σας ζητείται. Στη συνέχεια επιλέξτε κάποιον από την ομάδα σας που θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα της συζήτησής σας στην ολομέλεια. Έχετε 5 λεπτά για να συζητήσετε και να ετοιμάσετε τις απαντήσεις σας και 2 λεπτά για την παρουσίαση.

Αναζητήστε στο διαδίκτυο εικόνες και φωτογραφίες του σύγχρονου κτίσματος της Αγίας Σοφίας.

Κατόπιν απαντήστε στα ερωτήματα Α) Ποια χαρακτηριστικά καθιστούν την Αγία Σοφία μοναδικό μνημείο της Χριστιανοσύνης;

Β) Είναι η Αγία Σοφία σύμφωνη με το οικουμενικό έργο του Ιουστινιανού;

Γ΄φάση

Παρουσιάσεις των ομάδων

Ο /η εκπρόσωπος της κάθε ομάδας παρουσιάζει το αποτέλεσμα της συζήτησής τους.

Δ ΄φάση

Ο φιλόλογος συνοψίζει τα λεγόμενα από τους εκπροσώπους των ομάδων και, ζητά από τους μαθητές και τις μαθήτριες να αξιολογήσουν πολύ σύντομα τη διδασκαλία με μια λέξη (ένα επίθετο ή ένα ουσιαστικό)

Παράρτημα

Τα μάρμαρα της Αγίας Σοφίας.

Τα μάρμαρα της Αγίας Σοφίας έχουν τη δική τους ιστορία. Ο Ιουστινιανός θέλοντας να δημιουργήσει ένα κτίσμα που όμοιό του δεν θα υπήρχε στην οικουμένη, έστειλε εγκύκλιο σε όλους τους κυβερνήτες των επαρχιών να στείλουν τα ωραιότερα μάρμαρα από τα πιο φημισμένα λατομεία της αυτοκρατορίας. Όμως τα μάρμαρα αυτά δεν ξεχώριζαν μόνο για την εξωτερική τους εμφάνιση. Ο θρύλος λέει ότι τα μάρμαρα της Αγίας Σοφίας προμηνύουν το μέλλον και κυρίως τις μεγάλες καταστροφές. Πολλοί επισκέπτες μαρτυρούν ότι βλέπουν ακόμα και σήμερα το μανιτάρι της ατομικής βόμβας πάνω στα μάρμαρα της Αγίας Σοφίας ως ένδειξη των δεινών που έχει περάσει.

2) Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς.

Ο λαοφιλέστερος θρύλος έχει να κάνει με το τελευταίο αυτοκράτορα που μαρμάρωσε μέσα στο ναό της Αγίας Σοφίας. Η παράδοση πέρασε από στόμα σε στόμα αμέσως μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης.

Όταν η Πόλη πέρασε στα χέρια των Τούρκων, ο λαός δεν μπορούσε να πιστέψει ότι ένα τέτοιο κτίσμα έχει περιέλθει σε μουσουλμανικά χέρια. Διέδωσαν λοιπόν ότι ο βασιλιάς κρύφτηκε πίσω από μία κολόνα του ναού της Αγίας Σοφίας, χάθηκε μέσα στους διαδρόμους και παρέμεινε κρυμμένος εκεί.

Οι ώρες αναμονής τον "μαρμάρωσαν". Είναι γεγονός ότι κανείς δεν βρήκε το πτώμα του τελευταίου υπερασπιστή, του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου. Χάθηκε και πίστεψαν ότι Άγγελος Κυρίου το έκρυψε και το μαρμάρωσε. Κάποτε θα έρθει η ώρα που πνοή Θεού θα του δώσει δύναμη και ζωή ξανά και όλα θα ξαναγίνουν από την αρχή. Η Πόλη θα είναι και πάλι ελεύθερη.

3) Ο πονοκέφαλος του Ιουστινιανού.

Λέγεται ότι ο Ιουστινιανός υπέφερε από χρόνιες ημικρανίες. Τις νύχτες λοιπόν όταν τον έπιαναν αυτοί οι αφόρητοι πόνοι ερχόταν στην Αγία Σοφία. Οι γιατροί του παλατιού δεν μπορούσαν να βρουν θεραπεία και ο πονοκέφαλος δεν περνούσε με κανένα φάρμακο από αυτά που του έδιναν. Ερχόταν λοιπόν στην Αγία Σοφία και παρακαλούσε το Θεό να τον απαλλάξει από αυτό το μαρτύριο.

Ένα βράδυ ακούμπησε το κεφάλι του σε μία κολόνα την οποία πίστευαν ότι τη φυλάει ο Άγιος Γρηγόριος ο θαυματουργός. Μπροστά σε αυτή την κολόνα παρακάλεσε ο Ιουστινιανός να απαλλαχθεί από τον τρομερό πονοκέφαλο που είχε. Και το θαύμα έγινε.

Ο πονοκέφαλος πέρασε και για την ακρίβεια δεν τον ταλαιπώρησε ξανά. Όταν διαδόθηκε αυτό μέσα στο λαό, άρχισαν να έρχονται όλοι για να πιάσουν την κολόνα και συγχρόνως να κάνουν μία ευχή. Προσεύχονταν να εισακουστεί η προσευχή τους όπως ακριβώς εισακούστηκε του Ιουστινιανού.