ΓΟΝΕΪΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΟΥ 20ΟΥ ΑΙΩΝΑ

ΓΟΝΕΪΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΤΟΥ 20^ΟΥ ΑΙΩΝΑ

Συγγραφέας

ΚΟΜΝΗΝΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ

ΔΡ ΑΠΘ

ΠΕ02

ΚΕΘΙ

Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας

Γυμνάσιο Στρατονίκης

Έγινε προσπάθεια να καταδειχθούν, στα πλαίσια παρέμβασης στη διδακτική πράξη γονεϊκές ταυτότητες, όπως διαμορφώθηκαν στη νεοελληνική λογοτεχνική παραγωγή του 20^ου αιώνα, που αντανακλά κοινωνικές αντιλήψεις και συμπεριφορές, που σε μεγάλο βαθμό καθορίζουν και το κοινωνικό παρόν του Νεοέλληνα.

Στόχοι του προγράμματος:

1. Να διερευνηθεί από τους μαθητές ο ρόλος των γονέων στο κοινωνικό γίγνεσθαι των Ελλήνων του 20^ου αιώνα και να αναγνωριστούν οι τρόποι που βίωναν τους ρόλους αυτούς οι άνθρωποι αυτοί.
2. Να κατανοήσουν το πώς διαμορφώνεται ένας γονεϊκός ρόλος από τις κοινωνικές παραμέτρους της εποχής
3. Να γίνει αντιληπτό από τους μαθητές πώς οι κοινωνικοί ρόλοι μετουσιώνονται σε λογοτεχνική παραγωγή.
4. Να ευαισθητοποιηθούν οι μαθητές σε θέματα διακρίσεων των δύο φύλων, να ασκηθούν στην αναγνώριση και κατανόηση των διαφορών αυτών.
5. Να δραστηριοποιηθούν οι μαθητές στην πραγμάτωση κι εφαρμογή της Ισότητας των δύο φύλων και την ανάπτυξη του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ τους.

Υλοποίηση:

Α) Μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε:

• Προετοιμασία της τάξης, συζητήσεις και προβληματισμός πάνω στο θέμα της Διδακτικής Παρέμβασης.
• Επιλογή των κειμένων που παρουσίαζαν ενδιαφέρον σχετικά με τη στοχοθέτηση του προγράμματος
• Παρουσίαση και ανάγνωση των κειμένων μέσα στην τάξη – συνεξέταση παράλληλων κειμένων
• Θέση ερωτηματολογίων και διερευνητικών ζητημάτων
• Εκπόνηση σύντομων ερευνητικών εργασιών από τους μαθητές
• Αξιολόγηση των εργασιών κι εξαγωγή συμπερασμάτων – συζήτηση.

Β) Πορεία υλοποίησης:

I. Η πρώτη διδακτική παρέμβαση έγινε στις 30/3/2006: Αφού τέθηκε ο γενικός προβληματισμός, παρουσιάστηκε το κείμενο Το συννεφάκι του Γρ. Ξενόπουλου, της Γ΄ Γυμνασίου. Τέθηκαν τα ερωτήματα:

• Ποιος τύπος γονεϊκού τύπου προβάλλεται στο κείμενο
• Πώς ο χαρακτήρας του πατέρα επηρεάζει τις οικογενειακές σχέσεις αλλά και τις σχέσεις της οικογένειας με την κοινότητα στην οποία ανήκει;

Στη συνέχεια έγινε διερεύνηση του αποσπάσματος Στο Αιγαίο, ενώ η Συμφωνία τελειώνει από την Αιολική Γη του Ηλία Βενέζη της Β΄ Γυμνασίου. Διερευνήθηκαν:

• Οι γονεϊκοί τύποι του παππού και της γιαγιάς, η σχέση μεταξύ τους και
• το κοινωνικό περιβάλλον στη μικρασιατική γη.

Η δεύτερη διδακτική παρέμβαση έγινε στις 31/3/2006. Παρουσιάστηκε το ποίημα Μάνα, πολλά μαλώνεις με, της Β΄ Γυμνασίου. Εξετάστηκαν:

· Ο γονεϊκός τύπος της μητέρας

· Η διαχρονία του καημού της μάνας για την ξενιτιά, από τη δημοτική ποίηση ως τη σύγχρονη εποχή.

Ακολούθως, εξετάστηκε το κείμενο της Α΄ Γυμνασίου Το Βάφτισμα του Δ. Χατζή. Εξετάστηκαν:

Ø Η διαμόρφωση των γονεϊκών τύπων σε μια αγροτική οικογένεια των αρχών του 20^ου αιώνα.

Ø Η σχέση των γονέων με το παιδί

Η τρίτη διδακτική παρέμβαση έγινε στις 6/4/2006. Διερευνήθηκε το κείμενο του ……. Το Σπίτι μου. Κατά τη διάρκεια της παρέμβασης διερευνήθηκαν τα ερωτήματα:

§ Οι γονεϊκοί τύποι του πατέρα και της μάνας και η σχέση μεταξύ τους

§ Το πατριαρχικό αυταρχικό οικογενειακό μοντέλο.

Η τέταρτη διδακτική παρέμβαση έγινε στις 13/4/2006. Παρουσιάστηκε το ποίημα Η Αποσώστρα του Α. Παπαδιαμάντη, της Β΄ Γυμνασίου. Το θέμα που πραγματεύτηκαν οι μαθητές ήταν ο κοινωνικός ρόλος της μάνας που αντιμετωπίζει τις αντιξοότητες της ζωής.

Ακολούθησε παρουσίαση του κειμένου Το μόνο της ζωής μου ταξείδιον του Γ. Βιζυηνού, της Β΄ Γυμνασίου. Διερευνήθηκαν:

Εναλλακτικά γονεϊκά πρότυπα του παππού και της γιαγιάς – ιδιαίτεροι κοινωνικοί τύποι κι αντιστροφή ρόλων.

ΙΙΙ. Ακολούθησε συζήτηση σχετική με τα στοιχεία που κατέγραψαν οι μαθητές μέσα από τις εργασίες τους. Τα συμπεράσματα που εξήχθησαν θα μπορούσαν να συνοψιστούν στα εξής:

• Οι διακρίσεις φύλου υπονομεύουν τη συνοχή της οικογένειας
• Τα παιδιά αποτελούν τους δέκτες της γονεϊκής βίας
• Από τις γονεϊκές ταυτότητες φαίνεται πως οι διακρίσεις φύλου σχετίζονται και με τα δύο φύλα.
• Οι γονεϊκές ταυτότητες διαμορφώνουν και καθορίζουν τις κοινωνικές επιλογές των νεοτέρων μελών της οικογένειας.
• Οι γονεϊκές ταυτότητες εκφράζουν στερεότυπα τα οποία εκτείνονται και σε εξωοικογενειακά κοινωνικά συστήματα, στο επάγγελμα και την κοινωνική αποδοχή.
• Η επιλογή των κειμένων στο Αναλυτικό Πρόγραμμα είναι συνειδητή κι αντανακλά αντιλήψεις και στερεότυπα.

Το τελικό συμπέρασμα από την εφαρμογή του προγράμματος είναι πως οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν στο σύνολο τους για μια θεματική προσέγγιση των νεοελληνικών κειμένων που ξέφευγε από την παραδοσιακή διδασκαλία τους. Παράλληλα, ευαισθητοποιήθηκαν, καθώς αναγνώρισαν πολλές από τις συμπεριφορές και στη δική τους οικογένεια αλλά και στους εαυτούς τους. Δεν έλειψαν και οι φωνές αμφισβήτησης των κριτηρίων επιλογής των νεοελληνικών κειμένων σχετικά με τα πρότυπα που προβάλλονται. Συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη εξάπλωσης της ισότητας σε όλο το φάσμα της οικογενειακής ζωής, καθώς αποτελεί προϋπόθεση αρμονικής συμβίωσης μέσα στην οικογένεια. Ακόμα, συζητήθηκε το πώς τα ατομικά χαρακτηριστικά αλλά και το κοινωνικό και βιοτικό επίπεδο καθορίζουν τη διαμόρφωση και παγίωση των προκαταλήψεων. Έγινε αναγωγή πολλών από τα χαρακτηριστικά αυτά στη σύγχρονη εποχή κι έγινε αναφορά στην επιβίωση πολλών στερεοτύπων και στη σημερινή νεοελληνική κοινωνία.